اشتباهات رایج در تست HbA1c و روشهای جلوگیری از آن
تست HbA1c (هموگلوبین A1c) یکی از مهمترین آزمایشها برای بررسی کنترل بلندمدت قند خون در بیماران مبتلا به دیابت است. این آزمایش در واقع میانگین سطح گلوکز خون در بازه ۲ تا ۳ ماه گذشته را نشان میدهد. با وجود اهمیت بالای این تست، گاهی نتایج آن به دلیل خطاهای انسانی یا شرایط نمونهگیری میتواند اشتباه یا غیر دقیق باشد.
در این مقاله به بررسی اشتباهات رایج در تست HbA1c و راههای پیشگیری از آنها میپردازیم.
عدم کالیبراسیون صحیح سمپلر
یکی از مهمترین منابع خطا در انجام تست HbA1c، استفاده از سمپلر (پیپت) کالیبره نشده است.
- اگر حجم نمونه دقیق نباشد (مثلاً بین ۳ تا ۵ میکرولیتر که معمولاً در کاتالوگ کیتها ذکر میشود)، حتی یک خطای کوچک میتواند باعث تغییر قابل توجه در نتیجه آزمایش شود.
- ✅ همیشه قبل از شروع کار مطمئن شوید که سمپلر به درستی کالیبره شده است.
استفاده از نمونه قدیمی
کیفیت نمونه خون در نتیجه آزمایش بسیار مهم است.
- استفاده از نمونههای قدیمی یا نگهداریشده در شرایط نامناسب، میتواند باعث تخریب هموگلوبین و در نتیجه انحراف نتایج تست HbA1c شود.
- ✅ توصیه میشود همیشه از نمونه تازه برای آزمایش استفاده شود.
شرایط نگهداری و انتقال نمونه
حتی اگر نمونه تازه باشد، نگهداری در دمای نامناسب یا تأخیر در انتقال آن به آزمایشگاه میتواند دقت نتایج را کاهش دهد.
- دمای بالا یا یخزدگی میتواند روی ساختار هموگلوبین تأثیر منفی بگذارد.
سایر عوامل مؤثر بر نتایج HbA1c
علاوه بر خطاهای نمونهگیری، برخی شرایط پزشکی نیز میتوانند بر نتیجه تست تأثیر بگذارند، از جمله:
- آنمی (کمخونی)
- بیماریهای کلیوی
- خونریزی یا انتقال خون اخیر
- وجود هموگلوبینوپاتیها
جمعبندی
برای افزایش دقت تست HbA1c باید به چند نکته مهم توجه کرد:
- استفاده از سمپلر کالیبرهشده
- نمونهگیری از خون تازه
- رعایت شرایط مناسب نگهداری و انتقال نمونه
- در نظر گرفتن شرایط پزشکی بیمار
رعایت این موارد باعث میشود نتایج تست HbA1c قابل اعتمادتر باشد و پزشک بتواند تصمیم درمانی درستی برای کنترل دیابت بگیرد.